Muzeum Budownictwa Ludowego Park Etnograficzny w OlsztynkuMuzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku jest jednym z najstarszych i najchętniej odwiedzanych obiektów tego typu w Polsce. Na terenie trzydziestu pięciu hektarów znajduje się ponad sześćdziesiąt obiektów dużej i małej architektury z terenów Warmii, Mazur, Powiśla, tzw. Małej Litwy i Sambii. Trzy pierwsze regiony znajdują się obecnie w granicach województwa warmińsko-mazurskiego, z kolei Mała Litwa to tereny wschodniej Republiki Litwewskiej i północnej części Obwodu Kaliningradzkiego, natomiast Sambia – Obwodu Kaliningradzkiego. Skąd w polskim muzeum zagraniczne zabytki? Początki placówki sięgają roku 1909. Wówczas, na obrzeżach ogrodu zoologicznego Królewca (zwanego wtedy Königsberg, a dziś Kaliningrad), należącego do Cesarstwa Niemieckiego, zrekonstruowano drewniane budowle z: Warmii, Mazur, Powiśla i terenów Litwy (regionów Prus Wschodnich). Inicjatorem tych działań był Richard Dethlefsen, pełniący funkcję Prowincjonalnego Konserwatora Zabytków. Dało to początek Królewieckiemu Parkowi Etnograficznemu, zwanemu „Dorfmuseum”, który został otwarty w 1913 roku. W latach 1938-1940 muzeum przeniesiono na tereny pod Olsztynkiem. Do dzisiaj, na terenie muzeum, zachowało się dwanaście obiektów, które są kopiami, zrobionymi w czasach „Dorfmuseum”. Są to m.in. drewniany kościół z Rychnowej oraz drewniana wieża kościelna z Maniek. W 1945 roku Olsztynek, wraz z resztą Mazur, został włączony w granice Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Opiekę nad zespołem muzealnym przejął Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie. W 1962 roku Park Etnograficzny w Olsztynku zyskał status Oddziału Muzeum Mazurskiego, a w 1969 roku został przekształcony w autonomiczną placówkę o nazwie: Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku. Obecnie do Muzeum należy około dziewięćdziesięciu hektarów ziemi, przy czym na powierzchni około trzydziestu pięciu hektarów, znajduje się stanowisko archeologiczne i grób kurhanowy skrzynkowy z wczesnej epoki żelaza (500 p.n.e.) oraz wspomniane już obiekty dużej i małej architektury z byłych Prus Wschodnich. Niedaleko znajduje się także tzw. „Wzgórze Czarownic”, na którym rozpoczęto prace rekonstrukcyjne pruskiej osady rzemieślniczej. Odkryto tu bowiem relikty osadnictwa z epoki brązu (2 500 p.n.e.). Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku to jednak nie tylko wykopaliska i zabytki architektoniczne. Autentyczności krajobrazowi kulturowemu przydają też zwierzęta hodowlane, przydomowe ogrody oraz tradycyjne zasiewy. Zobaczymy hodowane w tym regionie konie, kozy i owce Skuddy, uważane za najstarszą z udomowionych nordyckich ras owiec. Rasa ta została wyhodowana na terenie Prus Wschodnich i występowała na obszarach od północnej Litwy po tereny Kaszub. Najpopularniejsza była jednak właśnie na Warmii i Mazurach. Podczas drugiej wojny światowej Skuddy uległy prawie całkowitej zagładzie. Ocalały jedynie dzięki Warmiakom i Mazurom, którzy podczas przesiedleń do Niemiec zabierali ze sobą dobytek, w tym żywy inwentarz. Skuddy do dziś są tam hodowane, a dzięki zabiegom muzealników z Olsztynka wróciły na Mazury, gdzie stanowią atrakcję, zwłaszcza dla najmłodszych zwiedzających. Warto zwrócić uwagę, że większość obiektów prezentowanych w Olsztynku pochodzi z połowy XIX wieku. Od lat 70. XIX wieku coraz częściej jako budulec wykorzystywano cegłę. Wcześniej domy budowano z drewna sosnowego, stosując konstrukcję wieńcową lub sumikowo-łątkową. Natomiast, kojarzona z regionami północnej Polski, konstrukcja szkieletowa (szkieletowo-ryglowa) zyskała na popularności dopiero po pierwszej wojnie światowej, i to przede wszystkim w budownictwie gospodarczym. Jeśli jednak chcielibyśmy szukać wyróżnika architektury Warmii Mazur i Powiśla, prezentowanej w muzeum, to będą to z pewnością różnego rodzaju podcienia: podcienia szczytowe w chałupach mazurskich, podcienia wysunięte (tzw. wystawka), osłaniające wejście do chałup północnowarmińskich i powiślańskich oraz podcienia wnękowe w chałupach powiślańskich. Poza zwiedzaniem zabytkowych gospodarstw i poznawaniem tajemnic ich konstrukcji, na terenie muzeum można wziąć udział w różnego typu warsztatach i lekcjach muzealnych, organizowanych w Parku Etnograficznym oraz w pomieszczeniach Salonu Wystawowego w Olsztynku. Zwiedzający mogą wziąć udział w warsztatach ceramicznych, bożonarodzeniowych i wielkanocnych warsztatach świątecznych, oraz spróbować swych sił w malarstwie na szkle. A jeśli chcemy zobaczyć tradycyjne ubiory Warmiaków i Mazurów, koniecznie musimy wziąć udział w wykładzie „Stroje Ludowe na Warmii i Mazurach”, połączonym z prezentacją najciekawszych ubiorów. 30 grudnia 2008 roku, Muzeum zostało wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów prowadzonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ponadto, w 2009 roku, zostało wyróżnione honorową nagrodą im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”. Wycieczka do Muzeum Budownictwa Ludowego – Parku Etnograficznego w Olsztynku będzie nie tylko ciekawą i pouczającą propozycją urozmaicenia urlopu na Mazurach, ale także okazją do spaceru i odpoczynku w tym urokliwym miejscu. Anna Czyżewska i Aleksandra Wiklak Informacje praktyczne1. Adres fizyczny, adres mailowy
Muzeum Budownictwa Ludowego - Park Etnograficzny w Olsztynku 2. Dostępność
kwiecień: wt-nd: 9-17 ul.Zamkowa 1 Czynny: od 1 listopada do 14 kwietnia: pn-pt: 9-16 Muzeum i Salon Wystawowy nieczynne są dla zwiedzających w następujących dniach: Ceny biletów wstępu do Salonu Wystawowego bilet normalny - 4 zł bilet ulgowy - 2 zł przewodnik 12,00 zł 3. Oferta kulturalno-rozrywkowa
4. Imprezy
6. Baza noclegowa
7. Działalność naukowo-badawcza
8. Informacje dodatkowe
|
Więcej zdjęć |