Skanseny
 

Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu

Założone w 1971 roku Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu zajmuje powierzchnię ponad 60 ha. Na ekspozycję składają się: wieś rzędówka z 10 zagrodami, kościół, dworek, karczma i kuźnia. Całość wyróżnia przede wszystkim pietyzm, z jakim odwzorowano gospodarstwa z XIX i XX wieku. Zadbano nie tylko o wnętrza, ale również o otoczenie budynków – ogrody, pola, sady, pasieki oraz zwierzęta pasące się za miedzą.

Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu drobiazgowo odwzorowuje wieś mazowiecką drugiej połowy XIX wieku. Dzięki wielu atrakcjom dla zwiedzających, a także modernizacji i poszerzaniu infrastruktury, turysta w aktywny sposób może zapoznać się z dziedzictwem Mazowsza Starego. Muzeum zachwyca nie tylko zwiedzających, jego plenery wykorzystywano w takich filmach jak „Ogniem i mieczem” czy „Pan Tadeusz”, a także w wielu reklamach i klipach.

Obecnie zasięg działania, założonego w 1971 roku, muzeum obejmuje region Mazowsza północno-zachodniego. Obszar ten był zamieszkany przez chłopstwo oraz drobną szlachtę. Z biegiem czasu te stale współegzystujące grupy upodobniły się do siebie zarówno w sferze kultury materialnej jak i duchowej. W wyniku reform rolnych przeprowadzonych w XIX wieku upowszechniły się na Mazowszu Starym (północno-zachodnim) wsie zwane rzędówkami, czyli po jednej, a czasem i po drugiej stronie drogi stawiano w tzw. rzędzie zagrody; grunty w rzędówkach były podzielone na pasy, z których każdy należał do jednego gospodarza. Właśnie ten typ osadnictwa prezentuje sierpecki skansen. Z tym, że tu gospodarstwa położone są wzdłuż drogi, po jednej stronie. Po drugiej zaś, prostopadle do drogi ciągną się szerokie pasy pól. Odwzorowana w muzeum mazowiecka wieś rzędówka składa się z: dziesięciu zagród prezentujących różne pod względem zamożności typy gospodarstw wiejskich, niewielkich poletek położonych tak samo jak w dziewiętnastowiecznej wsi oraz drewnianego kościoła.

Głównym materiałem używanym w budownictwie było drewno – głównie sosnowe. W omawianym okresie stawiano budynki o dwutraktowym symetrycznym lub niesymetrycznym układzie pomieszczeń. Ściany domów na Mazowszu Starym początkowo miały konstrukcję wieńcową-zrębową, później dodano jeszcze konstrukcję sumikowo-łątkową. Wewnątrz budynków ściany obrzucano grubą warstwą zaprawy glinianej i bielono, a na zewnątrz uszczelniano je, m.in. mchem i gliną. Przed zimą chłopi ocieplali ściany słomą, liśćmi i igliwiem. Dziewiętnastowieczne chałupy kryte były głównie dachami czterospadowymi poszytymi słomą. W przeciwieństwie do architektury sakralnej rzadko kryto je gontem. Dachy budynków mieszkalnych miały konstrukcję krokwiowo-jętkową. W zależności od wielkości gospodarstwa i zamożności włościan zagrody składały się z chałupy i jednego budynku gospodarczego, tylko w większych zagrodach budowano więcej budynków gospodarczych.

Wnętrza chałup szczegółowo odtwarzają wystrój wiejskich domostw. Oglądając ekspozycje można się przekonać, jak zmieniała się przez lata ludowa estetyka; jak przyozdabiano chałupę w połowie XIX wieku, bądź jak wyglądała izba rodziny chłopskiej w latach 60. XX wieku. Wnętrza różnią się też w zależności od zawodów mieszkańców. W jednej z izb znajduje się zakład szewski, w innej zwiedzający mogą zobaczyć, jak wyglądała szkolna salka z okresu dwudziestolecia międzywojennego XX w..

Poza stałymi ekspozycjami, Muzeum Wsi Mazowieckiej oferuje zwiedzającym wystawy czasowe. W zależności od pory roku, w której odwiedzamy sierpeckie muzeum, wnętrza domostw będą miały innych wystrój, adekwatny do kalendarza. W okresie wielkanocnym czy Bożego Narodzenia poszczególne pomieszczenia nabierają więc świątecznego charakteru, latem natomiast pokazują codzienność.

W budynkach gospodarskich często urządzane są wystawy poświęcone określonemu rzemiosłu. Wiele budynków zachowało też swoje pierwotne funkcje, bowiem na terenie muzeum żyje wiele zwierząt gospodarskich. Po podwórzach biegają kury, kaczki, perliczki, a na łące pasą się krowy i kozy. Z pietyzmem zadbano również o autentyczność otoczenia zagród. Przede drzwiami co dzień zamiecione, pod okienkiem kilka kwiatków, najczęściej żółtych nagietków albo malw, chruścianym płotkiem ogrodzonych – ten opis przydomowego ogródka pochodzi z pracy Oskara Kolberga, dotyczącej wsi mazowieckiej z XIX wieku, ale mógłby być również opisem sierpeckiego muzeum. Spacerując po wsi muzealnej napotykamy również przydrożne krzyże i kapliczki.

Okolice Sierpca (np. Zawidz) słyną z rzeźby ludowej, dlatego także na terenie muzeum można oglądać ekspozycję poświęconą tej sztuce. Jednym z najbardziej znanych rzeźbiarzy był Wincenty Krajewski, którego świątki zainspirowały do rzeźbienia i innych mieszkańców Zawidza. Świątkarze zazwyczaj kopiowali styl Krajewskiego, jednak bardziej zdolni wzbogacali go o charakterystyczne dla własnej twórczości elementy. Do ciekawych eksponatów należą również rzeźby wykonane przez Władysława Wójcika, poruszające tematykę biblijną, historyczną, ale też rodzajową i fantastyczną. Warto zwrócić uwagę także na prace Heleny Ptaszyńskiej. Jej rzeźby są pełne uroku, mimo swojej prostoty. Artystka wykonywała je używając siekiery, piły i noża. Ekspozycja zawiera również sporą liczbę figurek Matki Boskiej Skępskiej. Przedstawienia maryjne występują bardzo często w sztuce ludowej – w grafice, malarstwie, ale znacznie rzadziej w rzeźbie. Matka Boska Skępska jest tu wyjątkiem. Jednym z najcenniejszych eksponatów kolekcji jest przedstawienie Piety z Lutowina. Jest to rzeźba gotycka, z XV wieku i stanowi unikat na Mazowszu.

W okresie od maja do września organizowane są w muzeum „Niedziele w skansenie”. W każdej zagrodzie na zwiedzających czekają atrakcje. W jednej można się dowiedzieć, jak wytwarzano masło, w innej przyjrzeć się, jak gospodynie radziły sobie z brudną odzieżą. Ponadto prezentowane są warsztaty pracy wikliniarza, kowala, rzeźbiarza, plecionkarza, hafciarki, tkaczki i garncarza. Można zakupić ludowe rękodzieła miejscowych twórców – świątki, wyroby z wikliny czy tkaniny. Prócz „Niedziel w skansenie” organizowane są również imprezy okolicznościowe związane z cyklem życia na wsi, takie jak miodobranie, żniwa czy wykopki. Odwiedzający muzeum mogą się wtedy zapoznać z pracą wykonywaną przez chłopa z dziewiętnastowiecznej wsi.

Paweł Kierzniewski

Informacje praktyczne

1. Adres fizyczny, adres mailowy

ul. Gabriela Narutowicza 64

09-200 Sierpc
tel.: 24 275 28 83/ fax: 24 275 58 20

http://mwmskansen.pl/

skansen@mwmskansen.pl

    2. Dostępność

    • Godziny otwarcia

      Skansen czynny CAŁY ROK, codziennie*.
      poniedziałek: 10-14
      Wstęp bezpłatny bez możliwości zwiedzania wnętrz (jedynie kompleks parkowo-ogrodowy, w tym eko-ścieżka edukacyjna).
      - kwiecień-czerwiec, wrzesień
      wtorek-piątek: 9-17
      weekend: 10-18
      - lipiec-sierpień
      wt-pt: 10-18
      weekend: 10-19
      - październik
      wt-pt: 8-16
      weekend: 9-17
      - listopad-marzec
      wtorek-niedziela: 9-15

    Wejście na teren muzeum możliwe jest najpóźniej na godzinę przed zamknięciem po wykupieniu biletu wstępu. Zwiedzanie trwa około 3 godzin.

    • Ceny biletów

      normalny - 12 zł
      ulgowy - 7 zł

      niedziele maj-wrzesień - Niedziela w skansenie
      normalny - 15 zł
      ulgowy - 10 zł

      Przewodnik (grupa do 25 osób) – język polski
      kwiecień-paźdzernik - 50 zł
      listopad-marzec - 10 zł

    • Uwagi o dostępności

      *muzeum jest czynne także:
      6 stycznia
      w drugi dzień Świąt Wielkanocnych
      1 maja
      3 maja
      w Boże Ciało
      15 sierpnia
      11 listopada
      w drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia

      muzeum ZAMKNIĘTE jest:
      w Wielką Sobotę
      w Niedzielę Wielkanocną
      1 listopada
      24,25,31 grudnia
      w Nowy Rok


    3. Oferta kulturalno-rozrywkowa

    Zgłoszenia grup są przyjmowane od poniedziałku do piątku w godz.: 7.30 – 15.00
    Zgłoszenia należy dokonać z co najmniej z trzydniowym wyprzedzeniem:
    Tel.  24  275 28 83, 24  275 58 20
    Fax: 24 275 28 83, 24  275 58 20
    E-mail: rezerwacje@mwmskansen.pl


    • Lekcje muzealne

      w ramach programu Muzealna Szkoła Muzeum Wsi Mazowieckiej posiada bogatą ofertę edukacyjną dla starszych i młodszych.
      M.in.:
      - Pakiety edukacyjne / program edukacyjny „Andrzejki w skansenie” (grupa do 40 osób)
      - Pakiety edukacyjne / program edukacyjny „Zwyczaje wiosenne na Mazowszu"
      - Ścieżka edukacyjno-przyrodnicza w parku dworskim/lesie grądowym (bez/z instruktorem)
      - Pokaz wyrobu palm i pisanek wielkanocnych (grupa do 40 osób)

      Ceny wahają się od 4 do 20 zł/os.

      Dokładniejsze informacje:
      http://mwmskansen.pl/informacje-praktyczne/cennik/cennik-muzealna-szkola



    • Zwierzęta

      Żywy inwentarz muzeum jest imponujący. Możemy spotkać krowy, kozy, króliki, kury, kaczki, gęsi... Dzięki sąsiedztwu chat z lasem trafić można na ptactwo leśne, szczęśliwcy napotykali także sarny!
      W Muzeum działa stadnina z padokiem, można także przejechać się wozem [patrz: Atrakcje].

    • Pamiątki

      Przy bramie wejściowej działa sklep z pamiątkami. Ponadto, dość odpustowe, pamiątki znaleźć można w karczmie. Podczas festynów na terenie skansenu znajdują się stoiska m.in. z rękodziełem.

    • Sesje zdjęciowe

      Wykonywanie zdjęć i filmowanie obiektów, ekspozycji muzealnych oraz wydarzeń przez zwiedzających jest bezpłatne.
      W pomieszczeniach zabrania się używania lamp błyskowych, dodatkowych źródeł światła oraz statywów.
      Wykonywanie zdjęć i filmowanie obiektów oraz ekspozycji muzealnych do celów komercyjnych  (sesje fotograficzne i filmowe, publikacje, itp.) i naukowych (prace i publikacje naukowe) wymaga poinformowania Muzeum, ewentualnie zawarcia pisemnej umowy.

    • Posiłek regionalny

      Na terenie skansenu znajduje się karczma Pohulanka oferująca dania takie jak bigos, pierogi czy domowej roboty chleb ze smalcem.
      W okolicy nie ma restauracji serwujących stricte polskie dania.

    • Atrakcje

      Muzeum proponuje m.in. jazdę konną, jazdę wozem, kulig (ceny od 6-30 zł/os.);

      Teren poniżej skansenowskich zabudowań zaopatrzony jest w infrastrukturę umożliwiającą organizację imprez na świeżym powietrzu.

      Sierpcecki skansen posiada także ofertę dla nowożeńców (wynajęcie bryczki czy lando).


    • Atrakcje w okolicy

      Sierpc leży nieopodal Płocka (35 km), gdzie można zwiedzić wyjątkowej klasy secesyjną kamienicę.
      http://www.muzeumplock.art.pl/


    4. Imprezy

    Całoroczna dostępność skansenu pozwala na organizowanie impres według tradycyjnego cyklu rocznego. Turyści mogą uczestniczyć w powitaniu wiosny, Niedzieli Palmowej, kończących sezon wykopkach czy zimowych kuligach.
    Najwięcej atrakcji ma miejsce w sezonie (późna wiosna-lato).

    Od maja do września, w każdą niedzielę i święto (z wyjątkiem pierwszych niedziel miesiąca), odbywa się impreza cykliczna - Niedziela w Skansenie - ukazująca ginące zawody, strój ludowy i wiejskie zajęcia codzienne okresu przedwojnia.
    W pierwszą niedzielę maja, czerwca, lipca, sierpnia i września organizowane są niedziele tematyczne poświęcone wybranym zagadnieniom z życia i obrzędowości wiejskiej: Gotowanie na polanie, Dzień Dziecka w skansenie, Miodobranie, Żniwa, Wykopki. Mają rozbudowany program, wzbogacony o pokazy wybranych zajęć i prac polowych, a także występy zespołów folklorystycznych.



    5. Dojazd

    • Własnym samochodem

      Skansen jest położony tuż przy krajowej "10"

      z Warszawy - 125km - kierujemy się na Bydgoszcz/Toruń (E77, następnie 10)
      z Torunia - 85 km - kierujemy się na Warszawę (10)

      parking - 5 zł

    • Pociągiem

      Dojazd pociągiem jest możliwy (Toruń/Warszawa), jednak istnieje mniej bezpośrednich połączeń niż pks-em. Dworzec pkp jest także w większej odległości od skansenu.

    • PKSem

      Zarówno z Warszawy, jak z Torunia codziennie jeździ kilka bezpośrednich pks-ów. To opcja dogodniejsza od pkp. Dworzec znajduje się w odległości ok. 20 minut od skansenu.
      www.e-podroznik.pl


    • Prywatnymi busami

      brak danych

    6. Baza noclegowa

    • Agroturystyka

      brak danych

    • Schronisko

      brak danych

    • Pola namiotowe

      W odległości 11 km od Sierpca ośrodek wypoczynkowy i pole namiotowe położone nad jeziorem Urszulewskim (patrz niżej).

    • Hotele, pensjonaty, ośrodki wypoczynkowe

      Możliwe jest wynajęcie pokoju w hoteliku na terenie skansenu (150-300 zł/os.).

      W okolicy:
      W odległości 11 km od Sierpca ośrodek wypoczynkowy i pole namiotowe położone nad jeziorem Urszulewskim.
      tel. 608-233-933
      działka nr 277, Szczutowo
      http://meteor-turystyka.pl/ow-szczutowo,szczutowo.html

      Rekomendoany przez skansen Zajazd Sonata, położony 2 km od Sierpca, nieopodal skansen
      tel. 24 275-73-84u
      Studzieniec 3e, 09-200 Sierpc
      http://www.zajazdsonata.pl/index.php

    • Sale konferencyjne

      Możliwe jest wynajęcie sali konferencyjnej w starym młynie/nowowybudowanym budynku hotelowo-konferencyjnym (120-4000 zł/godz.).

     7. Działalność naukowo-badawcza

    Muzeum prowadziło badania terenowe, m.in. wśród wioskowych rzeźbiarzy. Wydawnictwa muzeum dostępne są na terenie skansenu.

    8. Informacje dodatkowe

    skanseny.net





    Więcej zdjęć

     

    Pomóż rozwijać etnografię w internecie.

    WESPRZYJ NAS